Ga van die rotonde af!

Dit is een blog over hoe weten wat je wil verdomd verwarrend kan zijn. En over hoe je er zelf voor kan kiezen om van keuzemoetelijkheden keuzemogelijkheden te maken.

Een tijdje geleden werkten mijn jongste broer en ik aan een update van de website, meer bepaald aan de beschrijving van het Basisprogramma Ladingloze Communicatie. Wat er stond was dat de eerste twee dagen van dat programma (rond Aandacht en rond Richting) gaan over ‘Wat wil ik?’ en de drie volgende (rond Kracht, rond Zorgvuldigheid en rond Assertiviteit) gaan over ‘En meen ik dat ook echt?’. Ik las het, en plots klopte iets voor mij niet meer. De basis is niet weten wat je wil, de basis is daadwerkelijk ergens voor kiezen!

We zijn in volle vakantieperiode. Wat ik wil in deze vakantie? Ik wil het 7^de-eeuwse klooster bezoeken op het Ierse eiland Skellig Michael, ik wil naar de vermeende zonnepiramide nabij Visoko in Bosnië, ik wil gaan paardrijden in het Khan Khentii gebergte in Mongolië, ik wil naar het Sequoia National Park in Californië om de reuzensequoia General Sherman te zien, ik wil pandaberen gaan spotten in het Wolong Nationaal Park in China, ik wil naar het Italiaanse Ligurië om een dierbare vriendin een bezoekje te brengen, ik wil terug naar het Griekse eiland Karpathos waar ik met de bijzondere hengst Poupito heb gewerkt, ik wil naar de Mount Kailash in Tibet, ik wil deugddoende wandeltochten maken in de mooie Belgische Ardennen, ik wil gezellig een terrasje doen in Gent, ik wil quality time spenderen met mijn paarden, ik wil mijn ramen schilderen, ik wil mijn werkwijze verder uitschrijven. Ik wil zo veel!

Ja, het is belangrijk om te weten wat je wil. Je kan daar echter in verdrinken als je geen keuzes maakt. Geen keuzes maken is als blijven rondrijden op een rotonde. Telkens weer passeer je dezelfde opties en vaak zie je er na verloop van tijd zelfs steeds meer. Stuk voor stuk zijn het dingen die je tof zou vinden om te doen, die je iets kunnen zouden kunnen bijbrengen, die al zo lang op je verlanglijstje staan, die je deugd zouden doen. Deels doen ze je dromen, en deels duwen ze je in chaos: wat doe je met zo’n veelheid aan opties?

Alles heeft z’n consequenties: als je blijft rondrijden op een rondpunt, rijd je je benzinetank leeg. Ik heb immers pal op een rotonde nog nooit een benzinestation zien staan. De enige manier om van een rotonde af te komen is door een afslag te kiezen en te gaan kijken of je iets met die keuze kan. Zo ja, dan rijd je verder, zo nee dan kies je een andere optie. En je kan telkens maar voor één optie tegelijk kiezen.

Dat is het lastige: we hebben vaak het gevoel dat we een heleboel deuren dicht doen als we voor iets kiezen. We zien keuzes als keuzemoetelijkheden, vaak ingegeven door angst. Dergelijke keuzes zijn geen volle keuzes, want op de achtergrond klinkt een stemmetje: ‘Stel dat het de foute keuze is?’… Paarden leven niet in besluiteloosheid, noch in juiste of foute keuzes. Ze gaan, ze doen, en alles wat daaruit voortvloeit is informatie waar vervolgens weer iets mee wordt gedaan. Het is wat het is. En wat je er van maakt. Paarden leven me voor dat er geen foute keuzes zijn. Er zijn alleen keuzes, en consequenties van die keuzes.

Ik heb van paarden geleerd dat keuzes maken onderzoeken is, en dat onderzoeken een vind-tocht is naar mogelijkheden. Keuze-mogelijkheden. Vanuit keuzemoetelijkheden gaan we keuzes die we maken vaak weer in vraag stellen: ‘Was het wel de juiste keuze?’. Op die vraag zijn fundamenteel maar twee antwoorden: ja of nee. Beide antwoorden kunnen een hoop lading doen ontstaan: een ja creëert een soms principieel vasthouden aan een keuze, een nee leidt naar twijfel, naar het loslaten van de keuze om zo weer op de rotonde terecht te komen. Vanuit het onderzoeken van keuzemogelijkheden kunnen we onszelf – open – vragen stellen over keuzes i.p.v. onze keuzes in vraag te stellen. Vragen als: welk verschil gaat deze keuze maken? Voor mij? Voor anderen?. Dit onderzoek helpt om – althans in dit moment – vol ja te zeggen tegen deze keuze. Al wat uit deze keuze voortvloeit, is informatie waar je vervolgens weer iets mee kan doen. Zo wordt kiezen een nooit aflatende ontdekkingsreis die je steeds wel weer ergens brengt. In Ierland, in Bosnië, in Mongolië, in Californië, in China, in Italië, In Griekenland, in Tibet, in de Ardennen, in Gent of thuis bij mijn paarden. Of ergens anders. Elke keuze is OK.

Juist en fout ontstaan wanneer je jouw werkelijkheid ziet als de werkelijkheid. ‘Juist’ is dan wat overeenkomt met jouw beeld, ‘fout’ is wat van jouw beeld afwijkt. Als ‘juist of fout’ ‘anders’ wordt, worden verschillen plots verrijkend, en wordt alles informatie: een oneindig pallet aan opties, waaruit jij mee jouw werkelijkheid kan gaan creëren door het maken van keuzes. Telkens je kiest, duw je op de start-knop van creatie. Elke keuze is de start van nieuwe keuze-mogelijkheden, én de start van het realiseren van dromen: enkel uit concrete keuzes kunnen verwezenlijkingen ontstaan…

Als je op de rotonde van besluiteloosheid rondrijdt, kijkend naar alle opties, weet dan dat het niet de opties zijn die steeds langskomen. De opties zijn er, en jij kiest: blijf je rondjes rijden? Of zet je je richtingaanwijzer aan, geef je die draai aan je stuur en start je weer een ontdekkingsreis?…

Vanuit mijn eerdere opsomming van wat ik allemaal wil tijdens deze vakantie heb ik een keuze gemaakt. Een consequentie van die keuze ben je nu aan het lezen. Andere consequenties van die keuze zijn dat m’n ramen en m’n paarden even moeten wachten, net als dat terrasje in Gent, de wandeling in de Ardennen, en al die andere dingen die ik ook wel wil. Ik kan immers maar één keuze tegelijkertijd maken, en dat is helemaal OK. Met het kiezen voor het schrijven van deze blog ben ik een nieuwe reis gestart, ik ben benieuwd naar welke keuzemogelijkheden me dit weer gaat leiden.